Thị trường tiền tệ tháng 10: Lãi suất liên ngân hàng neo cao, tỷ giá tự do lập kỷ lục chênh lệch
Tháng 10 khép lại với những diễn biến trên thị trường tiền tệ như lãi suất liên ngân hàng neo cao, trong khi tỷ giá tự do biến động mạnh, lập kỷ lục chênh lệch. Những tín hiệu này cho thấy áp lực cung – cầu vốn ngoại tệ vẫn hiện hữu trong giai đoạn cuối năm.
Quy mô bơm ròng không đáng kể
Theo thống kê trong tháng 10, hoạt động điều tiết qua nghiệp vụ mua kỳ hạn của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) tiếp tục được duy trì, quy mô bơm ròng là không đáng kể.
Tính đến ngày 24/10, NHNN bơm ròng nhẹ khoảng 4.700 tỷ đồng qua kênh nghiệp vụ mua kỳ hạn, trong đó quy mô cho vay là 252.200 tỷ đồng và đáo hạn là 247.500 tỷ đồng.
Tại ngày 24/10, số dư nghiệp vụ mua kỳ hạn đang lưu hành là 227.400 tỷ đồng, tăng 25% so với cuối tháng trước. Trong tuần gần cuối tháng 10, NHNN thực hiện bơm ròng mạnh với quy mô khoảng 72.900 tỷ đồng trong bối cảnh lãi suất liên ngân hàng tăng cao.
Trước đó, NHNN đã tích cực hỗ trợ thanh khoản VND cho hệ thống trong hai tuần gần nhất trong bối cảnh lãi suất liên ngân hàng tăng mạnh. Cụ thể, NHNN đã bơm ròng cho hệ thống ngân hàng hơn 72.852 tỷ đồng qua kênh thị trường mở trong tuần 20/10 - 24/10 và 8.574 tỷ đồng trong tuần 13/10 - 17/10.
Lãi suất liên ngân hàng neo cao
Trên thị trường liên ngân hàng,từ giữa tháng 6/2025 đến nay, lãi suất cho vay qua đêm trên thị trường liên ngân hàng đã nhiều lần tăng vượt mức 5%/năm. Tình trạng này lặp lại từ giữa tháng 10/2025 mặc dù NHNN vẫn duy trì quy mô cho vay khá lớn trên kênh cầm cố.
Đáng chú ý, lãi suất liên ngân hàng từng có thời điểm vượt trên mốc 6%, trước khi hạ nhiệt vào cuối tháng (tại phiên 22/10 lãi suất qua đêm và kỳ hạn một tuần cùng đạt 6,28%/năm).
Theo giới phân tích, việc lãi suất cho vay qua đêm liên tục neo ở mức cao cho thấy sự thận trọng trong việc tăng cường thêm thanh khoản cho hệ thống của nhà điều hành.
Tại báo cáo thị trường tiền tệ tháng 9, các chuyên gia Chứng khoán Vietcap dự báo lãi suất liên ngân hàng có thể chịu áp lực tăng trong tháng 10 do hai yếu tố chính. Thứ nhất, tăng trưởng tín dụng thường đạt mức cao vào giai đoạn cuối năm. Thứ hai, ước tính khoảng 180.000 tỷ đồng repos sẽ đáo hạn trong tháng 10.
Tuy nhiên, nhóm phân tích cũng chỉ ra một số yếu tố có thể giúp giảm bớt áp lực này, bao gồm khả năng NHNN tiếp tục cung cấp thanh khoản qua kênh OMO và việc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) nhiều khả năng sẽ thực hiện đợt cắt giảmlãi suất điều hành thứ hai trong năm tại cuộc họp ngày 29/10.
Điểm nhấn trong tháng là ngày 29/10, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đã quyết định cắt giảm lãi suất lần thứ hai liên tiếp, đưa lãi suất điều hành về mức 3,75% - 4%. Trong cuộc họp báo sau đó, Chủ tịch Fed Jerome Powell lưu ý rằng các quan chức vẫn chưa thống nhất về động thái tiếp theo.
“Trong các cuộc thảo luận tại cuộc họp này, có nhiều quan điểm khác nhau về động thái chính sách vào tháng 12. Chưa thể kết luận chắc chắn rằng chúng tôi sẽ tiếp tục giảm lãi suất vào tháng 12”, ông nhấn mạnh.
Tỷ giá tự do biến động mạnh
Trong tháng, tỷ giá trung tâm do NHNN công bố dao động quanh mức 25.091 - 25.187 VND/USD, tiếp tục giảm so với tháng trước. Tính đến ngày 31/10, tỷ giá trung tâm được công bố ở mức 25.093 VND/USD, tăng 751 đồng từ đầu năm đến nay. Tính từ đầu năm, tỷ giá trung tâm tăng gần hơn 3%.
Trước đó, trong ngày 22/10, nhà điều hành đã tiếp tục phát đi thông báo phương án bán ngoại tệ thông qua hợp đồng kỳ hạn, có huỷ ngang trong 180 ngày - lần thứ ba trong gần hai tháng NHNN sử dụng công cụ bán ngoại tệ can thiệp.
Theo Bộ phận nghiên cứu thị trường tài chính ACB, khối lượng thực hiện trong ngày 22/10 ước tính đạt khoảng 1,5 tỷ USD sau khi NHNN đã thực hiện động thái tương tự trong hai đợt trước đó. Ngay sau thông báo, thị trường phản ứng nhanh chóng khi tỷ giá USD tại các ngân hàng sáng 23/10 có dấu hiệu hạ nhiệt.
Lần gần nhất, ngày 1/10, NHNN cũng thông báo bán ngoại tệ kỳ hạn có huỷ ngang 180 ngày với cùng mức giá 26.550 VND/USD; trước đó, trong hai ngày 25–26/8, cơ quan điều hành đã có động thái tương tự.
Trong tháng qua, diễn biến tỷ giá tự do biến động mạnh. Trong báo cáo thị trường tiền tệ mới công bố, Chứng khoán Rồng Việt (VDSC) cho biết chênh lệch tỷ giá trên thị trường tự do và chính thức đạt mức cao kỷ lục từ trước đến nay (1.287 đồng/USD tại ngày 23/10).
Theo VDSC, chênh lệch hiếm thấy này cho thấy sự hạn chế trong nguồn cung USD ở cả trong và ngoài hệ thống, được dẫn chứng bởi việc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã cam kết bán ngoại tệ có kỳ hạn cho các NHTM với quy mô khoảng 4,4 tỷ USD từ tháng 8 đến nay.
Ngoài ra, nhu cầu USD trên thị trường tự do tăng đột biến có thể phản ánh sự liên thông giữa thị trường USD tự do và thị trường vàng khi chênh lệch giá vàng trong nước và thế giới nới rộng trong tháng 10.
Trong ngắn hạn, nguồn cung ngoại tệ được NHNN đảm bảo trong tương lai đang là điểm neo đối với tỷ giá trên thị trường chính thức.
Dù vậy, VDSC cho rằng sự bất thường trong chênh lệch giữa hai thị trường sẽ không duy trì quá lâu. Ngoài ra, nhu cầu ngoại tệ trên thị trường tự do dù khó đo lường, cũng phần nào phản ánh trước kỳ vọng về áp lực mất giá đối với VND trong năm 2026.
Theo Doanh Nghiệp & Kinh Doanh